Loslaten, afscheid nemen, het doet zo'n pijn.....

Op deze mooie donderdagmorgen in Nieuw-Vossemeer tijd voor wat bezinning. Terwijl Leonard Cohen door het huis klinkt en hij liedjes zingt, die al mijn hele leven bij me horen, (nu 'Dance me till the end of love') zit ik, met Teun naast me, aan de keukentafel. Mijn uitzicht naar de tuin, goudbruin gekleurd, een lichte zonnestraal, de herfst is gearriveerd. Deze muziek maakt me melancholiek, en ik hou er zo ongenadig van. Ik hou ook wel van die sfeer, een beetje ingetogen, en het past bij mijn leven op de donderdag. De donderdag is een groot verschil met alle andere dagen van de week. Donderdagen praat ik soms met mensen hier bij me thuis. Donderdagen zijn voor mij en Teun. Donderdagen zijn stil. Donderdagen zijn eigenlijk dagen die van mijzelf zijn. Donderdagen waarop ik naar hart toe kruip, waar ik dichtbij mijn gevoel ben, maar waarop ook mijn verdriet soms even boven komt. Want ja, verdriet is er ook. Het voelen van gemis, het voelen van teleurstelling, soms door het leven, soms door een mens, soms omdat ik nog zoveel woorden zou willen zeggen tegen die mensen, die niet meer om me heen zijn hier op aarde. Want hoe zeg je nu tegen die ene mens, dat je de lol die je ooit samen had, zo enorm kunt missen. Hoe zeg je dat nu, terwijl je nog steeds ongekend veel lol hebt. Maar dan met iemand anders. Hoe zorg je nu dat niemand zich benadeelt voelt, maar dat gevoel voor de ene mens, niks van doen heeft met gevoel voor de andere mens. Dat vroeger er was en nu er is. En ja ik begrijp het, het mag er allemaal zijn. En op donderdag lijkt het alsof ik alle ruimte heb die in me is, om hierbij stil te staan.

Op alle andere dagen sta ik 'aan' zeker op mijn werk, dan ben ik Anita, de directeur, de leidinggevende, de mens die keuzes maakt en durft te maken. Dan sta ik waar ik volmondig 'ja' tegen zeg. Dan ben ik er voor iedereen. Dan voel ik soms de stevigheid van alles daar in Hilversum. Dan geniet ik op een andere manier, van de houtkachel in de Huiskamer, van de manier waarop mijn team zich ontwikkelt, van de dingen die ik zie of mag zien. En vandaag, ben ik Anita, met haar hoofd in de wind. De wandeling langs het kanaal, de Nespresso in mijn eigen witte kopje, mijn flesje water ernaast. De boterham in de broodrooster, die ik nu nog steeds niet heb gegeten, het NRC op tafel. De wijnkast die bomvol staat met heerlijkheden, maar die minder opengaat omdat ik door de weeks nagenoeg niks meer drink. En niet te vergeten heb ik alle tijd voor Teun, mijn grootste vriend. Vanmorgen nog zei ik tegen Marjolein en Ria hoeveel ik van dit hondje hou. Gek? Nee, helemaal niet. Als je ziet, hoeveel liefde een hondje je geeft. Ria gebruikte een hele mooie zin, iets in de sfeer van 'ze doen je één keer pijn, als ze gaan'. En ja dat geloof ik zomaar. En dan ben ik eigenlijk gekomen waar ik naar toe wilde in deze blog, het loslaten, het afscheid nemen, het doet zoveel pijn....

En dan ben ik weer waar ik altijd ben, het afscheid nemen, het loslaten. Het is zo belangrijk, dit te doen, zoals dit je past. Want juist dat laatste stukje helpt je ook om daarna weer door te gaan, met een nog gevulder hart. Met die mens, dat hondje, in je hart. En hoe doe je dat dan...tja, op jouw manier, of op de manier die bij jou en je familie past. Geef er jouw invulling aan, zeg tegen elkaar (als het leven je deze mogelijkheid geeft) wat je nog wilt zeggen. Kijk nog een keer diep in de ogen van je liefste, als dat kan en weet dan, dat het goed is. Op dit moment is er in mijn leven weer verlies, verdriet en pijn. En nee, het went nooit. Het raakt meer en meer. En alsjeblieft zeg wat je nog wilt zeggen, huil, lach, bewonder, Ramses zong er zo mooi over. En eigenlijk geldt dit voor het leven zelf ook. Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder. En misschien hoort hier nog wel 'verwonder' bij. Verwonder je maar, en oordeel niet. En terwijl ik dit schrijf zingt Leonard 'like a bird on the wire'. Zoals de vogel op een kabel zit en alles aanschouwt, probeer op die manier te verwonderen. Dan zie je het leven heel anders, en in mijn beleving is het leven dan een stukje mooier...dankjewel mama voor deze wijsheid. Ja deze vrouw, met wie ik misschien wel een iets afstandelijker relatie had, dan met mijn vader, deze vrouw heeft me zoveel geleerd. Ik ben zo blij dat zij, dat jij mama, mijn moeder was. Dankjewel. Ik zie ons nog dansen voor mijn geschiedenis examen op 'Born to be alive' van Patrick Hernandez omdat ik zo zenuwachtig was. En ja, toen haalde ik een 3. Tja...en ook de manier hoe je daarmee omging, je veroordeelde me niet, je liet me geloven, dat een zwak moment kan en mag in het leven. En daarmee stimuleerde je me om uiteindelijk met alle hobbels die daarbij hoorden, gewoon mijn diploma te halen. Je oordeelde niet, ook niet als mensen niet meer kwamen toen je ziek was, en toen men toch afscheid van je wilde nemen toen het einde nabij was, was het goed. Je was zo trouw. Je bleef geloven in het goede van de mens. En mam, dat doe ik ook. Ik probeer jouw geloof te prediken in mijn leven. Ik ben geloof ook een beetje zoals jij mam. Stil, ingetogen soms. En af en toe komt die ondeugende vader van mij, in me naar boven. Dan dans ik de sterren van de hemel, dan geniet ik met alles in mij. En op donderdag mam, dan ben ik een beetje zoals jij altijd was. Dankjewel....

Kijk daar ligt ie dan onze Teun. En door de bruingouden beukenhaag heen zie ik hem liggen. Volgens mij is Teun ongekend gelukkig. Vanmorgen zei een mevrouw tegen me, toen ik met hem naar het veldje liep 'Teuntje is zo lief'. En op zo'n moment lijkt ik zo'n gelukkige 'moeder' die iets moois hoort over haar kind. Ja Teun is lief. En terwijl ik nu glimlach, denk ik aan de laatste woorden van mijn moeder op haar sterfbed 'kind, het is toch nog goed gekomen met je'. En haar slotakkoord was 'en jouw kop vergeet ik nooit'. En ik maar wachten op iets heel liefs...een soort van 'ik hou van je' ofzo. Maar dat zij van me hield, heeft ze me laten voel bij leven. En dat probeer ik dan ook maar te doen in mijn eigen leven, jou laten voelen dat je zo de moeite waard bent, of dat ik echt van je hou. En hoe geweldig is het, als je in staat bent, bij leven dit te zeggen, te laten voelen aan degene voor wie dat bestemd is. Dus lieve mensen, als je einde nabij is, zeg wat je te zeggen hebt. Hou elkaar vast. En voor mijn vriendinnetje, daar in het mooie Friese land, 'dag, ik zie je weer, ooit. Bedankt voor jouw zijn in mijn leven'. Liefs! Het doet zo'n pijn...

 

Op weg naar ooit....

Ooit, hoe vaak gebruik ik niet dat woord, ooit dan ga ik dit doen of dat laten. Ooit is zo'n woord dat nog ver weg ligt, of lijkt te liggen en ooit is dus ook een woord waar veel herinneringen aan gaan kleven, of waar wensen, of dromen aan verbonden zijn. En allemaal zijn we op weg naar ooit. Grappig hoe ik nu op 65 jarige leeftijd me realiseer dat er weer een nieuwe 'ooit' is bijgekomen. Ik schreef deze week mijn toelichting voor de meerjarenbegroting van onze Uitvaartstichting, nadat ik heel kritisch door de cijfers ben gegaan en prognoses heb gemaakt en begrotingen. En toen kwam ooit voorbij. Want als ik gezond mag blijven, en dat is de allerbelangrijkste voorwaarde voor ooit, dan ga ik in 2028 met pensioen. Grappig, pensioen lijkt een woord voor senioren en ik voel me dat nog bij lange na niet. Die knie is ook voor ooit en pensioen en senior zijn dat ook. Maar toch, het is een nieuwe ervaring om plannen te maken voor de toekomst, en je er bewust van te zijn, dat je dan zelf met andere dingen bezig bent of zult zijn. Met pensioen. En dan ben je toch echt een senior. Haha, hoe kun je jezelf voor de gek houden he, door te denken dat jij nog niet zover bent. En hoe verdrietig want heel dichtbij mij is iemand, die deze ooit nooit meer gaat beleven. Haar leven is bijna voorbij. En misschien zijn er nog wel meer mensen om mij heen, voor wie het leven heel snel voorbij zal zijn. In mijn hart voelt het zo, alsof verlies heel dichtbij ligt nu. Juist ook in mijn leven. En ja de bladeren vallen van de bomen, de herfstkleuren laten hun prachtige geel, bruine bladeren zien. Ik heb geen last van depressieve gevoelens in deze tijd, maar ik heb wel zorgen om een aantal mensen heel dichtbij. En dat voelt gek. Vandaar denk ik, dat ik die foto van Maria hierbij heb geplaatst. Zodat zij over jullie kan en zal waken. Een veilig gevoel. En ik krijg gelijk ook de goedkeuring van mijn buurman, meneer pastoor.

En ondertussen maak ik plannen voor mijn eigen toekomst, als ik ooit met pensioen zou mogen gaan. Gek, hoe dit bij mij hoort. Plannen maken, denken vanuit perspectief en dromen realiseren. Ik denk dat ik daarin een echte maagd van sterrenbeeld ben. Ik heb een doel en werk er naar toe. Ik heb een droom en ga die realiseren. Samen met Annemarie, daar hebben we zaterdagavond met elkaar over gesproken. Leuk, hoe wij dat samen doen. Tijdens een mooi diner bij 'de oude Stempel' met een feest aan wijnen in prachtige glazen van Spiegelau, waar ik nu zelf ook 1 set van heb. Geweldig mooi en chique. En soms is het zo heerlijk, om op die manier te genieten van een diner. En tijdens dat diner te praten over ons leven, en hoe we het doen en gaan doen. En ja, ook wij krijgen al hier en daar wat van die ouderdom dingen, een vlekje, een knie, een heup, een val soms. Haha....we zijn toch wel op weg naar dat woord senior. Ik grinnik terwijl ik dit schrijf, want het voelt alsof ik nog een heel leven voor me heb. En dat is dan ook maar mijn ambitie. Ramses zong erover 'we zullen doorgaan....'. en ik weet dat ik door zal gaan. Ook na mijn loopbaan in loondienst. En wat voor een!

En dit stukje schreef ik zondag. Vandaag sluiten we ook weer iets af. We zijn naar het toneel in het Wagenhuis geweest. Annie onze buurvrouw, Marieke en Anja, en nog meer leuke bijzondere mensen uit ons dorp of uit Nootendaal, spelen mee. En volgens mij is dit de laatste keer voor Annie of gaat ze toch nog een keer door. Haar optreden. Heel bijzonder eigenlijk. Ik ben trots op haar, en vandaag gaan we haar en al die andere dorpsgenoten op het podium zien. Jan haar man, die ziek is, gaan we zo ophalen. Een bijzondere middag ligt voor ons. Want ook dat is afsluiten, iets afronden, daar hoort een goed afscheid bij 'een goed afscheid helpt je verder' zo was ooit de slogan van het bedrijf waar mijn liefde voor de wereld van rouw en verlies is ontstaan. En eigenlijk geldt dat voor alles in je leven. En vanmiddag geldt dat voor dik 30 of 35 jaar toneelspelen. We ronden het af en we houden haar vast. En inmiddels weet ik, dat dit niet haar afscheidsoptreden was. Want volgens mij gaat ze gewoon nog door. En dat is ook goed. Doorgaan als je nog fit genoeg bent, als je energie nog voldoende is. Leuk, in het voorjaar weer een toneelvoorstelling in ons dorp. Een leuke vrolijke groep mensen, die ons laten genieten. 

Inmiddels is het woensdag 20 november alweer. Ik ben vandaag hier thuis. Werk wat, ben eigenlijk vrij, want ik heb nog veel vrije dagen dit jaar. En die moeten op, dat lukt niet helemaal maar toch. De komende weken ben ik vijf of zes dagen per week in Hilversum. Een drukke decembermaand ligt voor ons. Bomen planten, natuurgraven verkopen, mensen ontmoeten, beoordelingen, plannen doorvoeren, jaar afsluiten, nieuwe tarieven bespreekbaar maken, nieuwe prijsafspraken maken, kortom druk en veel. Maar ook altijd fijn. Die eindspurt naar het einde van het jaar toe. Kerst en oud-nieuw zijn anders in de wereld van rouw en verlies. Daar stopt het niet, of daar is geen reces, daar gaan we door en door. Daar werken we ongekend hard, het lijkt wel alsof met het vallen van de bladeren, met de intrede van de koude, ook meer levens eindigen. Mensen die al ziek zijn, mensen die oud zijn en niet zo lang meer te leven hebben, ik vind het altijd een verdrietige tijd. Anders verdrietig. In onze Huiskamer branden de kaarsen, de houtkachel houdt je warm, er is altijd wat lekkers bij de koffie, geschenken van leveranciers, boterletters, speculaas, kerstkransen, koekjes gebakken door de dames. Heerlijk die sfeer. Genieten ook. En al wandelend over die begraafplaats kom je woorden tegen. Woorden vol liefde, vol herinneringen. Mooi.

Teun ligt lief op zijn mat. Samen gaan we op pad, dikke waterdichte jas aan en een rondje Kreek. Glibberen over de natte bladeren, rondje door de polder. Hij en ik. Samen. Genieten van de stilte, van het moment. Nadenken over alles wat is en komen gaat. Reflecteren op hoe dit jaar was. Mijn speech voorbereiden voor onze relatieavond morgen op de Bosdrift. Ruim 100 mensen aanwezig, volle bak, met muziek van onze 'dochter van de baas'. Marieke, ze zei 'mooi hoe jij Nieuw-Vossemeer en Hilversum samenbrengt'. Tja...voor mij horen Nieuw-Vossemeer en Hilversum bij elkaar, ik verbind mijn leven hier aan mijn leven daar. Ik laat mensen kennismaken met al dat moois en ooit, dan ben ik hier. Dan is ook daar mijn herinnering. Een hele mooie....in mijn hart, in mijn ziel, in mij. Dankbaar voor mijn zijn daar. Hilversum. Zielsgelukkig met mijn zijn hier, Nieuw-Vossemeer.

En Teun, die is het met me eens. Daar een troosthondje, lief, verbindend, hier een boef, onze Teun.

 Heb een mooie dag. Geniet. Leef.